Tehlikeli Bölgeye Uygun Exproof Ekipman Seçimi Neden Önemli ?
Tesis için hazırlanan PKD (Patlamadan Korunma Dokümanı) Raporu incelenerek tehlikeli bölge kapsamına giren elektriksel ekipmanlar belirlenir. Ekipmanlardan exproof olmayan veya exproof olup da kullanılan tehlikeli bölgenin asgari gerekliliklerini sağlamayan ekipmanlar için yeni ekipmanların siparişinin verilmesi gerekmektedir. Exproof ekipman siparişinde kullanılacak tehlikeli bölgeye uygun ekipman seçimi için öncellikli olarak ekipmanın kullanılacağı tehlikeli bölge, minimum sıcaklık sınıfı ve minimum özellikte patlama gurubunun dikkate alınması gerekmektedir. Firmalar exproof ekipman satın alma sürecince minimum ekipman gerekliliklerini tümünü karşılayan ekipman tercihi yapar.
Endüstriyel tesislerde güvenlik, üretim kadar önemlidir. Özellikle kimya, boya, gıda, ilaç veya petrol gibi sektörlerde, patlayıcı gaz, buharların ve tozların bulunduğu ortamlar büyük risk taşır. Bu tür alanlarda kıvılcım, yüksek sıcaklık veya ark oluşumu patlama tehlikesine yol açabilir. Bu nedenle, bu alanlarda kullanılacak tüm cihaz ve sistemlerin Exproof (Explosion Proof) yani patlamaya dayanıklı özellikte olması gerekir. Exproof ekipmanlar, olası patlamayı ekipman içinde hapseder ve dış ortama geçişini engeller. Böylece hem çalışan güvenliği hem de tesisin sürekliliği korunur.
Exproof Ekipmanlar Nedir?
“Exproof” kelimesi İngilizce “Explosion Proof” ifadesinden gelir ve “patlamaya dayanıklı” anlamını taşır. Bu ekipmanlar; motor, aydınlatma, kontrol panosu, priz, buton, sensör, kamera, vana, fan gibi çok çeşitli cihazlarda kullanılabilir. Bu cihazlar; kıvılcımın dış ortama yayılmasını önler, sızdırmaz gövde yapısı sayesinde yanıcı gaz girişini engeller, ve ATEX veya IECEx gibi uluslararası sertifikalara sahiptir. Bu sayede patlayıcı ortamlarda hem yasal gereklilikler hem de iş güvenliği standartları sağlanmış olur.
Tehlikeli Bölgelerin Sınıflandırılması
| Bölge | Tanım | Örnek Ortam |
| Zone 0 | Sürekli patlayıcı gaz ortamı | Yakıt tankı içi |
| Zone 1 | Zaman zaman patlayıcı ortam oluşabilir | Dolum istasyonu çevresi |
| Zone 2 | Nadiren patlayıcı ortam oluşur | Havalandırılan depo alanları |
| Zone 20–21-22 | Yanıcı toz ortamları | Un, şeker, boya tozu üretimi |
Exproof Ekipman Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sertifikasyon: Cihaz ATEX veya IECEx sertifikasına sahip olmalı.
- Zone Uyumu: Kullanılacağı alanın sınıfına uygun olmalı.
- Gaz Grubu: Ekipmanın etiketinde yer alan gaz grubu (IIA, IIB, IIC) dikkatle kontrol edilmeli.
- Sıcaklık Sınıfı: Ekipmanın yüzey sıcaklığı, ortamın tutuşturma noktasından düşük olmalı.
- Mekanik Dayanım: Titreşim, nem, sıcaklık ve kimyasal etkilere karşı korumalı olmalı.
- Montaj Kalitesi: Kablo rakorları, contalar ve topraklama bağlantıları doğru yapılmalı.
Ex Dönüşüm ile Güvenli Dönüşüm
Ex Dönüşüm olarak biz, patlayıcı ortam güvenliği alanında uzman mühendis kadromuzla hizmet veriyoruz. Sunulan bazı hizmetler:
- Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlanması
- Exproof ekipman seçimi
- Ex dönüşüm uygulamaları ve saha denetimleri
Sonuç
Patlayıcı atmosfer içeren ortamlarda güvenli çalışmanın temel şartı, uygun Exproof ekipman seçimiyle başlar. Her cihazın zone sınıfı, gaz grubu, sıcaklık sınıfı ve sertifikası doğru şekilde belirlenmelidir. Ex Dönüşüm, tecrübeli mühendis ekibiyle Türkiye genelinde Exproof sistem tasarımı, ekipman seçimi ve Ex dönüşüm projelerinde çözüm ortağınızdır.
Kaynakça
- ATEX Direktifi 2014/34/EU, Avrupa Birliği Resmi Yayınları.
- IEC 60079 Serisi Standartlar, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC).
- TSE EN 60079-10-1, Tehlikeli Ortamların Sınıflandırılması Standardı.
- Health and Safety Executive (HSE) – Explosive atmospheres guidance (UK).
- Ex Dönüşüm Mühendislik – Patlamadan korunma çözümleri ve saha uygulamaları (www.exdonusum.com).
