🎯 1. Patlamadan Korunma Dokümanı Nedir ve Neden Gereklidir?
Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD), patlayıcı atmosfer oluşabilecek tesislerde çalışanların ve ekipmanların güvenliğini sağlamak amacıyla hazırlanması zorunlu olan bir belgedir.
Bu doküman, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunma Yönetmeliği kapsamında hazırlanır.
Bu belge, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda işletmenin güvenli ve sürdürülebilir üretim yapabilmesi için temel bir mühendislik raporudur.
⚙️ 2. Tehlikeli Bölge Sınıflandırması (Zone 0, Zone 1, Zone 2)
Patlamadan korunma dokümanı hazırlanırken ilk adım, tehlikeli bölgelerin sınıflandırılmasıdır.
Bu işlem IEC 60079-10-1 standardına göre yapılır.
| Bölge | Tanım | Örnek Alan |
|---|---|---|
| Zone 0 | Sürekli patlayıcı gaz atmosferi | Yakıt tankı içi |
| Zone 1 | Normal çalışma sırasında patlayıcı atmosfer oluşabilir | Dolum noktası |
| Zone 2 | Sadece arıza halinde kısa süreli patlayıcı atmosfer | Tank çevresi |
👉 Bu sınıflandırmaya göre uygun Exproof ekipman seçilmelidir.
Daha fazla bilgi için şu makaleye göz atabilirsiniz:
➡️ https://exdonusum.com/atex/exproof-ekipman-muayenesinin-proses-icin-onemi/
🔬 3. Yanıcı Maddelerin Analizi
Her tesis farklı yanıcı gaz veya toz kullanabilir.
Bu nedenle LEL-UEL (Alt/Üst Patlama Limitleri), parlama noktası, gaz grubu (IIA-IIB-IIC) gibi bilgiler mutlaka analiz edilmelidir.
Bu bilgiler Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS) ve Hazardous Area Classification Data Sheet belgelerinden alınır.
Yanlış veya eksik veri, zone sınıflandırmasını hatalı hale getirir.
💡 4. Exproof Ekipman Seçimi ve Sertifikasyon Kontrolü
Doğru Exproof ekipman seçimi, tesis güvenliğinin kalbidir.
Her ekipmanda yer alan Ex işareti ve sertifika numarası, patlayıcı ortam türüne uygun olmalıdır.
✅ Dikkat edilmesi gerekenler:
-
Koruma tipi: Ex d, Ex e, Ex i, Ex n, Ex p
-
Gaz grubu: IIA, IIB, IIC
-
Sıcaklık sınıfı: T1–T6 arası
-
Sertifika: ATEX 2014/34/EU veya IECEx
🔗 Dış kaynak (DoFollow bağlantı):
Daha fazla bilgi için Avrupa Komisyonu’nun ATEX yönergelerine göz atabilirsiniz:
👉 European Commission ATEX Guidelines (DoFollow)
🧭 5. Patlama Risk Analizi ve Önlemler
Patlama riski analizi; olasılık, şiddet ve maruziyet temeline dayanır.
Analizde şu sorular yanıtlanır:
-
Patlayıcı atmosfer oluşma olasılığı nedir?
-
Tutuşturucu kaynaklar neler olabilir?
-
Patlama gerçekleşirse etkisi ne olur?
Analiz sonunda önleyici (havalandırma, topraklama, ekipman seçimi) ve koruyucu (patlama basınç tahliyesi, algılama sistemleri) tedbirler belirlenir.
Ex Dönüşüm olarak bu süreçte IEC 60079-17 ve CENELEC TR 50404 standartlarına göre denetim gerçekleştiriyoruz.
⚡ 6. Statik Elektrik ve Topraklama Sistemleri
Birçok endüstriyel kazanın sebebi statik elektrik boşalmasıdır.
Bu yüzden PKD’de topraklama sistemleri mutlaka analiz edilmelidir.
Ex Dönüşüm mühendisleri olarak, tüm metal ekipmanlarda eş potansiyel dengeleme ölçümleri yapıyor ve sonuçları PKD ekinde raporluyoruz.
📋 7. Doküman Güncelliği ve Revizyon Süreçleri
Patlamadan korunma dokümanı, bir defaya mahsus hazırlanıp rafa kaldırılmaz.
Tesis değişiklikleri, ekipman eklemeleri veya yeni kimyasallar kullanıldığında doküman yeniden güncellenmelidir.
Revizyon periyodu: En az 3 yılda bir kez.
Bu güncellemede Exproof ekipmanların periyodik kontrol raporları da eklenmelidir.
➡️ Daha detaylı bilgi için:
https://exdonusum.com/atex/exproof-ekipmanlarin-periyodik-kontrolu-surecleri-5-adim/
🧰 8. Eğitim, Etiketleme ve Farkındalık
Çalışan farkındalığı, teknik önlemler kadar önemlidir.
Bu kapsamda:
-
Patlayıcı ortam farkındalık eğitimleri,
-
Acil durum tatbikatları,
-
Ex ekipman kullanım eğitimleri düzenlenmelidir.
Ayrıca Zone alanlarına uyarı levhaları ve Ex bölge tabelaları standartlara uygun biçimde yerleştirilmelidir.
📎 9. Yasal Dayanaklar ve Kaynaklar
Patlamadan korunma dokümanının hazırlanmasında aşağıdaki mevzuatlar ve standartlar dikkate alınmalıdır:
-
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
-
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunma Yönetmeliği (2013)
-
IEC 60079-10-1 / IEC 60079-17 / ISO 80079-36
-
NFPA 497 / NFPA 499
📚 Daha fazla bilgi:
TSE – EN 60079 Standard Serisi
✅ 10. Sonuç: Güvenli Tesis, Güvenli Gelecek
Patlamadan Korunma Dokümanı, işletmenizin güvenlik stratejisinin temel taşıdır.
Ex Dönüşüm olarak her işletmeye özel mühendislik yaklaşımıyla;
-
Patlama risk analizi,
-
Exproof ekipman denetimi,
-
PKD hazırlığı
konularında profesyonel hizmet sunuyoruz.
Bir doküman, bir hayat kurtarır.
Güvenli tesisler için Ex Dönüşüm yanınızda.
📞 https://exdonusum.com/#iletisim
